De gezondheidsrisico's van asbest en hoe deze te voorkomen

Er zijn 3 manieren waarop contact met asbest gezondheidsrisico's kan opleveren: wanneer u veel asbestvezels inademt, wanneer u herhaaldelijk asbestvezels inademt of wanneer u als roker asbestvezels inademt. Hieronder leren we wat deze blootstellingen kunnen teweegbrengen en wat u kunt doen om risico's te beperken.

Asbest inademen

Asbest wordt gevaarlijk wanneer de losse vezels worden ingeademd, bijvoorbeeld als stof. Asbestvezels dringen dan zeer diep binnen in de longen. Hoewel asbest aanraken of inslikken volgens de huidige wetenschap niet dezelfde gevaren met zich meebrengt, is het toch te vermijden om te voorkomen dat achtergebleven vezels alsnog worden ingeademd.

Asbest herhaaldelijk inademen

Het risico op gezondheidsproblemen door blootstelling aan asbest verhoogt al naargelang de stof vaker in de luchtwegen terechtkomt. Het is het hoogst voor diegenen die regelmatig in contact komen met hoge concentraties asbest. Ook rokers hebben een verhoogd risico, net als mensen met een grotere genetische gevoeligheid voor asbestvervuiling. Overigens kan ook een eenmalig contact schadelijk zijn, maar de kans is minder groot.

Asbestziektes

Meestal duurt het tussen 15 en 40 jaar vooraleer asbestvezels ziektes ontwikkelen. Meteen na de blootstelling zult u dus geen symptomen ondervinden. Verschijnen ze wel, dan voelt u dat waarschijnlijk eerst aan longen en luchtwegen.

De gevaarlijkste asbestziekte is allicht mesothelioom, een tumor aan het buik- of borstvlies. In de meeste gevallen is deze ongeneeslijke tumor uitsluitend aan asbest te wijten. Men overlijdt doorgaans 2 jaar na de diagnose.

Minder voorkomend is ondertussen asbestose, dat vooral optreedt bij mensen die beroepsmatig met asbest in contact komen. Asbestose creëert een groeiend littekenweefsel in de longen, waardoor ademhalen moeilijker wordt en infecties vrij spel krijgen.

De bekendste asbestziekte is waarschijnlijk longkanker. Hoewel deze kanker vooral rokers treft, lopen ook passieve rokers die blootgesteld worden aan asbest een verhoogd risico om de ziekte te krijgen. De kans op een volledig herstel is miniem. Ook kanker aan het strottenhoofd of de eierstokken kan uitgelokt worden door asbestvezels.

Minder storende aandoeningen zijn asbestwratten en pleurale plaques of verdikkingen van het borstvlies. Deze verdikkingen kunnen verkalken, maar men merkt er doorgaans niets van. Asbestwratten kunnen verwijderd worden. Het zijn door asbest beschadigde huidcellen die gaan woekeren.

Asbestpreventie

Hebt u weet van de aanwezigheid van asbest, dan komt het er eerst en vooral op aan de luchtwegen te beschermen met een masker. Dit moet de eerste reflex zijn. Schadelijke toepassingen kunt u vervolgens tijdelijk fixeren, inkapselen of verzegelen. Echter zijn dit geen permanente oplossingen en blijft het verwijderen van schadelijk asbest de regel.

Wie deze werkzaamheden het beste kan uitvoeren hangt af van de aard van het asbest en de toestand waarin het materiaal zich bevindt. U wint hierover best advies in bij een erkend bedrijf voor asbestverwijdering of een preventieadviseur. Grofweg is hechtgebonden asbest minder gevaarlijk dan niet-hechtgebonden asbest, dat altijd door een erkend expert verwijderd moet worden.

Zelf asbest verwijderen

Wie zelf asbest verwijdert, moet zorgvuldig te werk gaan. Beschermende kledij is essentieel, waaronder een stofvrij pak en een aansluitend stofmasker FFP3. Neemt u buiten asbest weg, dan sluit u ramen en deuren van nabijgelegen gebouwen. Een eventueel ventilatiesysteem moet uitgeschakeld worden. De werkvloer en omringende voorwerpen moeten afgedekt worden met folie.

Tijdens de werkzaamheden houdt u minderjarigen uit de buurt. Door het asbest te fixeren of bevochtigen vermijdt u stofvorming. Moet u asbest losmaken of bewerken, dan doet u dit manueel. Machinaal gereedschap, zeker wanneer het stof veroorzaakt, moet u zoveel mogelijk vermijden omdat het asbestvezels losweekt. Ook het breken van asbest is nefast.

Na de werkzaamheden komt het erop aan correct op te ruimen. Het asbest zelf verpakt u daarbij best dubbel en liefst intact. U houdt het asbestafval (inclusief folies, kledij en andere benodigdheden) gescheiden van ander sloopafval. Binnenshuis maakt u schoon met water of een gespecialiseerde, industriële stofzuiger. Achteraf is het dan aangewezen het huis grondig te verluchten.

Bent u blootgesteld aan asbest?

Wanneer u in Nederland twijfelt over de impact van asbestblootstelling op uw gezondheid, dan kunt u terecht bij de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) van uw regio. Aan de hand van hun basisdocument "Gezondheidsrisico's van Asbest in Woningen en Publieke Gebouwen" kunnen zij u adviseren over de beste aanpak van uw asbestprobleem.